مفتون و فیروزه :دوره دو جلدی

همیشه نقطه ای هست که وقتی به آن می رسیم، باید تکلیف خودمان را با برخی پرسش ها روشن کنیم. پرسش هایی که به نظرمان پیش پا افتاده می آیند و به آسانی از کنارشان می گذریم و هیچ گاه برای دقیق شدن در آن ها زحمتی به خود نمی دهیم. بیشتر ما مخاطبان ادبیات، گذشته از تأثیری که از تبلیغات می پذیریم، ترجیح می دهیم وقتی وارد کتاب فروشی می شویم کمی میان قفسه های پر از کتاب قدم بزنیم و نگاهی به طرح جلدها بیندازیم و فروشنده سرگردانی مان را ببیند و سرانجام بپرسد که دنبال چی می گردی؟ بگو کمکت کنم و بگوییم که مثلاً فلان جور کتاب با فلان جور مضمون؛ که معمولاً هم فروشندگی کتاب را به منزله ی کتابشناسی تلقی می کنیم و هر چه که طرف بگوید می پذیریم.در این شرایط، اگر فروشنده بگوید که بیا این کتاب را ببر و دو جلد قطور ببینیم که اثر نویسنده ایست ایرانی، به احتمال خیلی زیاد به واسطه ی رودربایستی آن را در دست می گیریم، یکی دو دقیقه ورق می زنیم و منتظر می مانیم که سر صاحب مغازه شلوغ شود و به محض اینکه چشمش را دور دیدیم آن را به جای خود برمی گردانیم و خیلی زود از آن قفسه دور می شویم و خودمان را سرگرم کتابی دیگر نشان می دهیم تا طرف هم پیشنهاد رد شده اش را فراموش کند. به عنوان کسی که سودای کتاب در سر دارد، این دقیقاً همان نقطه ایست که باید تکلیف برخی پرسش ها را روشن کنیم. که مثلاً «چرا رمان می خوانیم؟» یا «اصلاً رمان خوب یعنی چه؟». بر خواهیم گشت.سعید تشکری را تئاتری های مشهد خیلی خوب می شناسند. در حوزه هنری مشهد هم سال ها برای خود برو بیایی داشته. این را وقتی فهمیدم که با یکی از رفقایم که به واسطه ی دایی اش او را می شناسد صحبت کردم. سعید تشکری را، با سابقه ای طولانی در هنرهای نمایشی و قلمی که جوهرش را سال هاست به خاک اعتقادات سنتی اش می ریزد، بیشترمان می شناسیم. سال هزار و سیصد و چهل و دو در شهر قوچان متولد شد و به گفته ی خودش این «تولد» را باز هم تکرار کرد؛ بار دوم وقتی بود که در هزار و سیصد و چهل و هشت برای اولین بار قدم به دنیای نمایش گذاشت و سومین تولدش هم زمانی بود که با بیست و هشت سال سن به زیارت علی ابن موسی الرضا رفته و در مسجد گوهرشاد نشسته بود و خیره به سوی ضریح با خود گفت بله، از این به بعد مخصوص ایشان خواهم نوشت. این علقه به اعتقادات را می توان در سطر سطرِ رمان «مفتون و فیروزه» دید. رمانی ۱۱۰۸ صفحه ای که امسال در دو جلد توسط انتشارات نیستان منتشر شد.مفتون و فیروزه کتابی نیست که بتوان به راحتی و مثل بیشتر کتاب های منتشرشده ی دیگر از کنار آن گذشت. می توان گفت که به طورکلی در فضای ادبیات داستانی حال حاضر کشور، اصولاً هیچ اثر ۱۱۰۰ صفحه ای را نمی شود نادیده گذاشت. در شرایطی که مؤلفین به هر دلیل حوصله ی نوشتن آثاری حجیم تر از دویست سیصد صفحه را ندارند و ترجیح می دهند هر چیزی را به موجزترین شکل ممکن (اگر بتوان میان این خلاصه نگری و ایجاز نسبتی برقرار کرد) بیان کنند، در هیاهوی این مجلدهای نحیف بسیار زیادند مفاهیمی که ناگفته باقی می مانند و محکوم به شنیده نشدن. بازار دوری از تعمق و تفکر گرم است و همچنین، منم منم های بی شمار. در شرایطی که خیلی ها برائت جستن از سنت های قدیمی را منتهی به رستگاری هنری می دانند، حتماً و بدون شک نباید خواندن رمانی مثل مفتون و فیروزه را تنها موکول به عصر دلگیر و غم انگیز جمعه کرد. چون -همان طور که خودش نیز گفته- بیشتر شبیه روزنگاری ست از ده سال فعالیت انقلابی در مشهد. شهری که در روایات انقلابی، آن قدر مشمول کم لطفی اهالی ادب و هنر شده که حالا با خواندن ۱۱۰۰ صفحه بتوان دلی از عزا درآورد.