حکومت و رهبری از منظر نهج البلاغه

حکومت و رهبری از منظر نهج البلاغه

در نهج البلاغه از زمامداری و شیوه حکومت و رهبری به تفصیلْ سخن به میان آمده است و از آنجا که علی علیه السلام در دوران حدود پنجساله حکومت خود، علاوه بر اینکه درگیر تفهیم حقّ و باطل برای مردم، رفع فتنه ها و ترتیب دادن امور بود، به عزل و نصب فرمانداران و کارگزاران حکومتی و سر و سامان دادن امور آنان نیز همّت گماشته است، بیان ویژگیهای حکومت اسلامی و کارگزاران آن از دیدگاه وی – که می باید با دستوراتِ قرآن کریم و سنّت پیامبر اکرم نیز انطباق می داشت – ضروری می نماید.

بحث حکومت در نهج البلاغه از ویژگی خاصّی برخوردار است که در اینجا با استفاده از کتاب ارزشمند فرهنگ آفتاب، در فصول سیزده گانه شامل: ۱. کلّیات حکومت، ۲. مسائل حکومتی در نگرش اخلاقی و فرهنگی، ۳. رابطه سیاست و فرهنگ، ۴. حکومت حق در نگاه فرهنگی، ۵. سمت گیریها و سیاستهای کلّی، ۶. سیاستهای اجرایی و مدیریت، ۷. سیاستهای مالی، ۸. سیاستهای مالیاتی، ۹. سیاستهای مکاتباتی، ۱۰. سیاستهای اداری و استخدامی، ۱۱. سیاستهای امدادی، ۱۲. سیاستهای تبلیغاتی، ۱۳. مردم و حکومتها، بدان می پردازیم.(۱۲۸)

برشی از کتاب:

مشروعیت حکومت یکى از مباحث مهم واساسى حکومت است. هر کس فراخور فکر واندیشه خود تعریفى از مشروعیت در حکومت ارایه مى‌کند. بحث مشروعیت حکومت در یک تقسیم بندى با مبناى تفکر دینى وغیردینى تعریف مى‌شود. در صدد بحث وبررسى در تفکر غیردینى پیرامون مشروعیت حکومت نیستیم اما کسانى که داراى اندیشه دینى هستند به سلائق مختلف مشروعیت حکومت را مطرح نمودند. عده‌اى بر این باورند که حکومت از آن خداست، واحکام الهى با واسطه پیامبر ۹ ویا امام معصوم ودر نبود وغیبت امام معصوم توسط ولى فقیه تحت عنوان حکومت دینى ویا اسلامى حاکمیت را مشروعیت مى‌بخشد. به عبارت دیگر مشروعیت حکومت دینى به اعتبار احکام الهى است. چرا که منشأ حکومت وحکم از آن خداست. لذا باید حکومت دینى در چارچوب احکام وقوانین الهى شکل گیرد تا مشروعیت پیدا کند وبه دیگر سخن این‌که اگر حکومت دینى وقوانین آن با شرع ودین سازگارى نداشته باشد، این حکومت مشروعیت ندارد…