تشکیلات اسلامی

آيا دين اسلام تشکيلات ويژه ي اداري، قضايي، نظامي، مالي و اجتماعي دارد؟ اگر چنين است، نسبت آن با تشکيلات عرفي چيست؟ اسلام در واقع نظامي کامل عرضه کرده است مشتمل بر دين و امور ديني، دولت و امور ديني، دولت و امور دولتي و هر چيزي که به سعادت و پيشرفت و شکوفايي انسان مربوط مي شود… آيا تشکيلات اسلامي بر پايه نصوص مذکور در قرآن و سنت بنا شده و يا مبتني است بر عمل مسلمانان در شرايط مختلف؟ تشکيلات اسلامي فقط به تشکيلات منصوص اسلامي محدود نيست، بلکه مسلمانان پس از پيامبر(ص) و انقطاع وحي، جمود نورزيدند و خرد خويش را به کار بستندو به اقتباس و نقد و اجتهاد و ابداع و تعديل روي آوردند و از تشکيلات گوناگون به حسب مقتضيات و شرايط در چارچوب تعاليم اسلامي پيروي کردند. تشکيلات اسلامي در واقع همان تشکيلاتي است که مسلمانان در حکومت هاي مختلف و جوامع گوناگون اسلامي، خواه بر اساس نص و خواه به اقتباس و يا مبتني بر راي و اجتهاد و تجربه، آن را پي گرفتند.