سمیولوژی تحجر

در میان مسلمانان همواره دو گرایش نقلی و عقلی وجود داشته است. علت وجود این دو گرایش به ساختار، ساحت وجودی انسان و نیاز وی به عقلانیت در کنار معنویت برمی‌گردد.
همانطور که آدمی به دنبال استواری باورها و ایمان و یقین خویش است به دنبال رفع عطش معنوی در جامعه و پاسخگویی به عواطف معنوی خویش نیز است. واقعیت این است که بنا به عللی غالب افراد یک سو را می‌گیرند و جانب دیگری را در اندازه‌های مختلف می‌گذارند. ایرادی ندارد که افراد جامعه به یکی از این دو گرایش نظر دارند و تابع آن‌اند اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که هر یک از پیروان این گرایش خود را «حق مطلق» و دیگری را «باطل محض» می‌شمارد و شروع به تکفیر و تنقیص ناهمسویان می‌کند که نمونه آن را در داعش می بینیم.
جانب عقل را فروگذاشتن حاکی از بی‌معرفتی، ناسپاسی اخلاقی و گرفتار آمدن در چنبره حس‌گرایی است و از طرفی عقل را بر جایگاهی برترین نشاندن و او را کاملاً بی طرف و خنثی دانستن در قضاوت‌های خویش و انکار تاثیر عوامل غیر معرفتی به آن نیز خطایی دیگر است.
همانگونه که از آن سو افراط مذموم است تفریط نیز در این طرف ممدوح نخواهد بود. می‌توان با رعایت قواعد استدلال و استفاده از مواد صحیح از یک سو و پیراستن خود از حب و بغض‌ها و رهزن‌های فکری و اندیشه به درجاتی از واقعیت نائل شد.
جمود فکری اختلالی است که در فرآیندی به نام تحجر حاصل می‌شود همان‌گونه که جسم انسان دچار اختلال می‌شود و برای تشخیص و درمان آن رشته‌های فراوانی وجود دارد، برای این اختلال فکری نیز می‌توان راه‌های تشخیص و درمان آن ابداع کرد.
سمیولوژی در طب، نشانه‌های بیماری‌های گوناگون را بررسی کرده و درباره آن‌ها بحث و گفتگو می‌کند. «سمیولوژی تحجر» نیز در پی بررسی نشانه‌های تحجر و جمود حاصل از آن است.