وطن فقط یک سرزمین نیست

ادیتادوگالیچ، دختر شانزده ساله‌ای که به هنگام جنگ بوسنی به همراه خانواده‌اش به آلمان فرار کرده، در کتاب «وطن فقط یک سرزمین نیست»، خاطرات خود را از زندگی در بوسنی قبل و در حین جنگ بازگو می‌کند. خاطره‌هایی که در برخی فصل‌ها از زبان مادر و پدرش روایت می‌شود و همگی توصیف درد‌ها، رنج‌ها و شادیهای آنهاست. کتاب علاوه بر فصل‌هایی که به ماجرای فرار و پناهندگی ادیتا و خانواده‌اش و مشکلاتی که در این زمینه متحمل شده‌اند می‌پردازد، در بخش‌های ابتدایی خود، توصیفاتی دقیق از ویژگیهای جغرافیایی، فرهنگی و مذهبی بوسنی هرزگووین ارایه می‌کند. کتاب، تصویری جذاب و خواندنی از شیوه‌های زیستی مردمان این سرزمین و آداب و رسومشان و همینطور مناظر اسرارآمیز طبیعت اطرافشان را به نمایش می‌گذارد.
همچنین علاوه بر پرداختن به خاطرات واقعی ادیتا و خانواده‌اش در مورد جنگ و فرهنگ کشورشان، در لایه‌های پنهان خود، به نقد رفتار‌ها و تفکراتی می‌پردازد که به منجر به پدیده خانمان سوز جنگ می‌شوند. کارین کوسترر، نویسنده کتاب، ادیتا و خانواده‌اش را به عنوان شاهدان عینی جنگ، وادار به یادآوری خاطراتی می‌کند که نمایشگر زندگی آن‌ها قبل و بعد از جنگ است؛ نمایشی که در پی تاکید بر وجه نابودگرانه جنگ و تاثیرش بر زندگی این آدمهاست. کتاب از زندگی عادی ادیتا و خانواده‌اش در آپارتمان شخصی شان در مرکز شهر زورنیک و با تصویری دقیق از معماری زیبای خانه آغاز می‌شود و در فصل‌های انتهایی خود به یک زندگی خلاصه شده در کیف‌های سفری می‌رسد. ادیتا در بازگویی خاطراتش، تنها به ذکر وقایع مهم تاریخی و سیاسی و حوادث مربوط به جنگ نمی‌پردازد. روایت داستانی او از زندگی مردم بوسنی در روزهای قبل از جنگ و سنت‌های کوچکی مثل نوشیدن قهوه، مراسم ماه رمضان و غذاها و شربت‌های مخصوص افطار، اعیاد مذهبی و دیگر مراسم مسلمانان بوسنیایی، زمینه‌ای آرام و پر از نشاط و زندگی را پیش از حادثه جنگ به تصویر می‌کشد. از این لحاظ می‌توان جنگ را نقطه بزنگاه خاطرات ادیتا وآغازی برای کشمکش‌ها و تعلیق‌های آن دانست. «وطن فقط یک سرزمین نیست» کتابی است که به گفته نویسنده‌اش، صلح و آشتی را رواج می‌دهد و علیه هیچ ملتی نوشته نشده است.