چهار فصل کوچ

نمای نزدیک:این‌ کتاب بخشی انجام ‌یافته از طرح‌ تحقیقاتی ‌کلانی است که به منظور گردآوری و تدوین موضوعی‌ خاطرات اسیران ایرانی ‌در عراق با نام «فرهنگ آزادگان» فراهم شده است. بر این اساس در فصل «‌مدیـریت‌ و رهبری» با دو تن از آزدگان به نام‌های جهانبخش شاکری و مجید غلاث گفت‌و‌گو شده و در فصل «بهداشت‌ و درمان» هم با غلامرضا ادریسی، محمدعلی جعفری محمد محمدی و حسن خراسانی در این باره مصاحبه‌های جذابی صورت گرفته است که به ویژه از نظر بافت روایی آنها و رویکرد ریزپردازانه مصاحبه شونده‌ها در تشریح خاطرات دوران اسارت، وضعیت حاکم بر اردوگاه‌های حزب بعث عراق و ذکر حالات و آنات روحی اسرا در یکی از دشوارترین موقعیت های زیستی بشر شایسته تامل است.
محمدرضا ورسیده، حسین امیری فر و… دیگر آزادگانی هستند که ذیل موضوع «ورزش ‌و سرگرمی‌ها» در اردوگاه‌های اسرا به گفت‌و‌گو پرداخته و به تشریح خاطراتشان در این باره پرداخته‏اند؛ در فصل «ادب‌ و هنر» با ناصر ثریایی، محسن خرمدل و… صحبت شده و در فصل «سوگواری، ‌قرآن‌، روزه» نیز با علی آقامعلی لو، اکبر کریمی و… گفت‌و‌گو شده است. همچنین در ابتدای هر فصل اطلاعاتی مستوفا در مورد آن آزاده از جمله اطلاعات مربوط به زمان اسارت، نام منطقه، اردوگاه و… قید شده است. با خواندن خاطرات این آزادگان سرفراز به سازماندهی و انسجام تحسین برانگیزی که اساسا در تمامی فعالیت ها میان آنها برقرار بوده پی می‌بریم و نقش اعجازگر وحدت در تحقق آمال و امیال بشری را بی واسطه نظاره می‏کنیم. به طور نمونه می‏توان به بخش هایی از کتاب که به انعکاس خاطرات روزهای پیش و پس از قطعنامه 598 سازمان ملل و واکنش اسرای ایرانی در مواجهه با این رویداد اثرگذار اختصاص دارد اشاره کرد. نحوه شکل گیری رهبری مخفی در میان اسیران ایرانی و تشکیل گعده‌های پنهان به منظور اتخاذ راهبردی انسجام یافته و خردمندانه در برابر عوامل نظامی اردوگاه از زیباترین قسمت های کتاب است که از ابعاد متنوع و گوناگونی می‏تواند مورد بازخوانی و استفاده قرار بگیرد.
مطالعه این کتاب، به ویژه برای مخاطبان نسل های سوم و چهارم انقلاب اهمیت فر اوانی دارد و می‏تواند در آشنایی بیشتر آنها با تاریخ دوران پرافتخار دفاع مقدس موثر باشد.