کتاب طنز – جلد پنجم

کتاب‌های طنز، چیزی شبیه یک مجله، البته بدون داشتن دوره انتشار، مطالبی را به خواستاران خود ارائه می‌دهند. سیدعبدالجواد موسوی که از سال‌های دور به‏عنوان شاعر، روزنامه‌نگار و پژوهنده‌ای قابل شناخته شده، این دوره را مدیریت کرده و همانند یک سردبیر مطبوعاتی، مطالب تولیدی فاخر و قابل اعتنایی را برای این مجموعه گرد آورده است.
کتاب طنز (5) از مقاله «شکل دگر خندیدن» به قلم فاطمه کرد‌چگینی شروع می‌شود. ماهیت شوخ‌طبعی در کلمات فرهیختگان و نظریه‌‌های مختلف در مورد عوامل ایجاد خنده در طنز و شوخ‌طبعی و انواع شوخ‌طبعی، موضوعاتی است که مورد توجه نویسنده واقع شده‌اند. برنارد شاو، ارسطو، فروید، کانت، شوپنهاور، کمال‌الدین حسین واعظ کاشفی سبزواری، دکتر شریعتی و… از جمله کسانی هستند که در این مقاله، نظراتشان درباره طنز، هزل، هجو و… منعکس شده است.
اما بازخوانی «چرند پرند» دهخدا و شیوه و شگردهای او در نوشتن این اثر، عنوان مقاله‌ای از ولی‌الله درودیان است و در ادامه، یوسفعلی میرشکاک که تقریباً پای ثابت کتاب‌های طنز است، مقاله «طنز رندانه لسان‌الغیب» را با تیتر «چون نیک بنگری همه تزویر می‌کنند»‌ قلمی کرده است.
بررسی سیر مقوله طنز در دوره صفوی به عهده بهروز ایمانی است که مقاله‌ای با عنوان ملاجعفری خروس‌باز ارائه می‌دهد.
آنچه در کتاب طنز پنج مورد توجه است، پیشینه طنز در ادبیات فارسی و عناصر تشکیل‌دهنده‌ آن است. معرفی شخصیت زکریا تامر، نویسنده و طنزپرداز سوری و نقل چند داستان طنز از او، معرفی 32 اثر موش و گربه منظوم و منثور، تحقیق پیرامون نگرش جدید زیگموند فروید به لطیفه‌ها براساس ویژگی‌های ضروری آنها، معرفی سعید نوری و ذکر چند شعر از اشعار طنز او، دیگر بخش‌های این کتاب است.
نویسندگان این کتاب، معتقدند که شوخ‌طبعی از مؤثرترین قالب‌های بیان هنری است که به علت شیرینی و جاذبه خاص خود با اکثر روان‌ها سازگار می‌افتد و به همین دلیل مخاطبان بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد.