شایعات رایج فضای مجازی: شایعات سیاسی

کتاب شایعات رایج فضای مجازی: شایعات سیاسی نوشته سرکار خانم الهه خانی آرانی است که توسط انتشارات نشر معارف به چاپ رسیده است.
فضای مجازی و خصوصا پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی، به بخش لازم و گریزناپذیر زندگی بسیاری از مردم تبدیل شده است.

ارتباط گیری آسان و ارزان، اطلاع از اخبار و مسائل روز، استفاده از صفحات کاربردی و مهارت افزا، سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت، بخشی از کارکردهای این فضاست. اما کاربرمحوری این فضا سبب شده هر فرد یا گروهی، با هر عقیده و هدفی، به راحتی بتواند تنها با ایجاد یک اکانت و صفحه و کانال، به تبلیغ فکر و عقیده و نگرش خاصی بپردازد.

مثبت یا منفی. صحیح یا انحرافی. مفید یا مخرب. از این رو می بینیم صفحات گسترده مروج الحاد، براندازی سیاسی، جعل تاریخ، سبک زندگی غیراخلاقی و… به راحتی فعالیت دارند، با تبلیغات گسترده و خوش رنگ و آب، دنبال کننده های زیادی می گیرند، و آرام آرام بر ذهن ها تاثیر می گذارند یا در بزنگاه ها به ایجاد موج های سیاسی و فرهنگی می پردازند.

اما راه حل چیست؟آیا می توان جوانان و حتی نوجوانان را از داشتن فضا و امکاناتی تا بدین حد جذاب منع کرد؟ آیا می توان در گوشه ای نشست و این فضا و جنگ رسانه ای همه جانبه را رها کرد تا قلب ها و ذهن های پاک را ذره ذره غبار بی خدایی و بی دینی، بیهودگی و بی هدفی، دروغ و جعلیات، بدبینی و دائم معترض بودن، نفرت از خود و کشور خود و تاریخ خود، فرا گیرد؟! با محیطی که همچون کتاب، همچون چاقو، همچون تفنگ، می تواند حیات بیافریند یا حیات بستاند، می تواند مفید باشد یا مضر، باید چگونه رفتار کرد؟ آری.

در آسان ترین راه، می توان با فیلتر هوشمند، نشر گسترده افکار مخرب را تا حدی محدود کرد. مثل همه کشورهای جهان که طبق ایدئولوژی خود، بر فضای مجازی و حقیقی، قانون گذاری و فیلترگذاری دارند. اما بهتر از آن می توان چنان فکرها و قلب ها را واکسینه کرد که اگر خواسته یا ناخواسته با افکار و عقاید مخرب برخورد داشتند، خود مجهز به سلاح قدرتمند تفکر انتقادی و پاسخگویی منطقی باشند.

یا برای آنان که بر این باورند همه حرف ها و عقیده ها را آزادانه باید شنید و از میان آنها دست به انتخاب زد؛ باید با عقاید مسموم و گزنده، وارد چالش شد و عیار راستی یا ناراستی آنها را به محک عقل و استدلال زد. شایعات و شبهات، ناخواسته در جامعه وجود دارند به نحوی که از آن گریزی نیست پس بهتر است شبهات را فرصتی بدانیم برای رشد بیشتر جامعه. اگرچه سخت است بتوان همه شبهات و دروغ ها را تک به تک پاسخ داد، اما می توان به مخاطب الگویی ارائه کرد که با دیدن موارد مشابه، خود بتواند به تشخیص درست از دروغ دست زند.

این کتاب، برای چنین مقصودی نگاشته شده است. مطالب کتاب حاضر، حاصل 5 سال تلاش گروهی از اساتید دانشگاه در صفحات روشنگری جهت پاسخگویی به شایعات و شبهات رایج فضای مجازی است. شایعاتی که انتشار و تکرر بیشتری داشته و فضای مجازی را درگیر خود کرده اند. این شبهات و شایعات در سه دسته کلی شبهات و شایعات اعتقادی، تاریخی و سیاسی قابل تقسیم و تفکیک هستند.

هر سه این دسته ها نیز خود شامل چندین عنوان عمده هستند که از پراکندگی درآیند و دارای نظم و جایگاه منطقی باشند. سعی بر این بوده که پاسخ ها، کوتاه و خلاصه، روان و آسان فهم، و متکی به منابع دست اول و مآخذ مورد قبول مخالفان باشد. در این میان، گاه از پاسخ های ارائه شده در صفحات و سایت های پاسخگوی شبهات و شایعات نیز استفاده شده و هر جا لازم بوده، صرفا پاسخ ها تکمیل و دقیق تر شده اند.