درسنامه احکام مقدماتی ۲

انجام دستورات عملی اسلام همان چیزی است که در روایات ما از آن با واژه تقوا یاد می شود و برای ایجاد انگیزه، هزاران روایت، واژه، داستان و حکایت در آیات و روایات به چشم می خورد. جامعه ای که احکام ندارد، در واقع جامعه ی بی قانون است و اگر هم قانون دارد، بر خلاف مصالح انسان است.
ما معتقدیم خدای قادر با وضع قوانین دینی، خواسته است دنیا و آخرت بشر را تامین کند و زندگی امن و آرامی برای او رقم بخورد؛ ولی انسان، روز به روز با دور شدن از این مسیر، رو به گرفتاری و مشکلات در حرکت است، غافل از آن که تا وقتی با خدای مهربان خود اختلاف دارد باید مشکلات زیادی را تحمیل کند. امروزه، با پیشرفت غیرقابل تصور امکانات و علوم و موضوعات نوپدید و با تغییر شرایط و سطح مخاطبان، باید تلاش ها بسیار زیادتر و نوآوری و نحوه ارائه مطالب جذاب و قانع کننده باشد. در دو جلد کتاب درسنامه احکام مقدماتی سعی شده با زبانی ساده، روشن و دور از اصطلاحات پیچیده فقهی (با رعایت استانداردها و تکنولوژی آموزشی) و استفاده از مولفه های دیداری و تصاویر آموزشی، با ره گیری از منابع دست اول و معتبر، ارائه موضوعات جدید، بیان مثال های متنوع و تطبیق حکم بر مصادیق، قواعد کاربردی، بیان حکمت ها و زیبایی های فقهی و روایی در قالب راز احکام، مقدمه ها و پیش سازمان های مفید در هر درس ارائه شود. پرسش ها و تمرین ها به گونه ای تنظیم شده اند که کلاس را به صورت کارگاهی و فعال و جذاب خواهد کرد و گاهی فراگیران را با مسائل مهم پیرامونی آن موضوع آشنا می کند.
در جلد اول سعی شده در اکثر درس ها به واجبات، محرمات و کلیات مباحث اکتفا شود و از بیان جزییات، مستحبات و مکروهات صرف نظر شده است و در جلد دوم به آداب و مستحبات پرداخته شده است.

خمس وزکات برای افرادی با شرایط خاص واجب می شود و کوتاهی در پرداخت آن، ظلم به افراد فقیر و غصب اموال دیگران محسوب می شود. در این درس به اختصار با شرایطی که خمس و زکات واجب می شود و موارد مصرف آن و سپس با مهم ترین احکام خمس و زکات آشنا خواهید شد.
در هفت چیز خمس واجب است که مهم ترین آن ها عبارت است از: ۱. منفعت کسب و درآمد اقتصادی (مقداری که از خرج سالانه زیاد می آید). ۲. مال حلال مخلوط به حرام ۳. موارد خاص دیگر، مانند: گنج، جواهر غواصی و غیمت جنگی.
هر کسی در طول سال می تواند همه هزینه های مورد نیاز خود را از درآمدش تامین کند و در پایان سال اگر چیزی اضافه آمد پرداخت خمس (یک پنجم) آن واجب است که می تواند از همان چیز یا قیمت آن بدهد.
مسئله
آذوقه ای که از درآمد سال برای مصرف سال خریده شده (مانند برنج) و در پایان سال زیاد می آید خمس دارد.
خمس مال را دو قسمت می کنند:
امام رضا علیه السلام فرمود: «دادن خمس کلید روزی است و موجب آمرزش گناهان و ذخیره روز قیامت است».
امام کاظم علیه السلام فرمود: «زکات برای این قرار داده شده که قوت و روزی افراد فقیر بوده و اموال قروتمندان را زیاد کند». [کافی جلد ۱، ص ۵۴۸ – من لا یحضر الفقیه: ج ۲، ص ۴]