اخلاق فردی

آموزه های دین اسلام در زمینه اخلاق، زنجیره ای به هم پیوسته از راهکارهای رسیدن به موفقیت است که تضمین کننده رشد انسان در همه ابعاد اخلاقی است؛ از جمله مهمترین ساحت های اخلاق که همواره مورد توجه و عنایت دین مبین اسلام است، عرصه اخلاق فردی است. اخلاق فردی یا همان چگونگی تعامل مستقیم فرد با خود، بی تردید از کلیدی ترین حلقه های موفقیت در دنیا و آخرت است. خودشناسی و خودسازی و رسیدن به شخصی موفق و کارآزموده، مهمترین ره آورد التزام به توصیه های اخلاق فردی در اسلام است.
با مطالعه آموزه های اسلام در باب اخلاق فردی، خواهیم دانست که دنیای روان و درون انسان، چنانچه به درستی شناسایی شود و به ویژگی های اخلاقی متناسب با آن آراسته گردد، رسیدن به اهداف عالیه، تضمین خواهد شد، از این رو باید برای ارتباط و تعامل با خداوند، دیگران و هستی، ضوابط و قوانینی در نظر گرفت و به آن پایبند ماند. باید برای خود و روان انسان به عنوان طرف تعامل و ارتباط، اهمیتی بی بدلیل قائل شد، چرا که هر رفتار و اندیشه ای که از آدمی سر می زند، تاثیری مستقیم بر روان و درون او دارد و در عمران و یا ویران ساختن شخصیت و خود او تاثیرگذار است. از این رو پیش و بیش از هر چیز، تعامل ما با خود ما است که سرنوشت ساز است. این کتاب در باب تجمیع و تبیین دانش اخلاق فردی، بر اساس منابع اسلامی و شیعی است. درس های این کتاب با محوریت چگونگی شناخت و تعامل با خود، انتخاب و چینش شده است.

شتاب زدگی از یک سو معلول و نتیجه جهل و نادانی، و از سوی دیگر عامل تشدید و تثبیت آن به شمار می رود؛ به عبارت دیگر انسان خردمند که به حقیقت امور واقف است، شتاب نمی کند و به همین علت می تواند همه جوانب کارها را بسنجد و از زیان های احتمالی اقدامات نسنجیده در امان بماند. از سوی دیگر جهل و ناآگاهی از واقعیات، انسان را به شتاب بی منطق در قضاوت، تصمیم و عمل فرامی خواند و بدین ترتیب، وی را در معرض آسیب های اساسی و پشیمانی های مکرر قرار می دهد.
بنابراین بدون تردید یکی از راهکارهای مهم در پرهیز از عجله، توجه به آثار و پیامدهای شتاب زدگی و عجله در قضاوت و اقدام است. تامل در نتایج زیان بار داوری های شتاب زدگی و اقدامات عجولانه و نیز سرنوشت افرادی که به واسطه آن به قهقرا گراییده اند یا در تباهی فرو رفته اند، موجب می شود انسان در برخورد با امور مختلف زندگی، به جوانب متفاوت آن بیشتر بیندیشد و در تصمیم گیری و عمل احتیاط کند.