زن و برابری: مبانی فلسفی حقوق و تکالیف زن در اسلام

حقوق و تکالیف زن در اسلام، مبانی متعددی دارد؛ مانند مبانی هستی شناختی، معرفت شناختی، انسان شناختی و ارزش شناختی؛ اثبات هر یک از این مبانی از طریق دلایل عقلی و نقلی نقش مهمی در تبیین و اثبات حقوق و تکالیف زن در اسلام بر پایه عقل و فطرت و متناسب با ویژگی های جسمی و روحی او مطابق با نظام هستی دارد؛ بر اساس این مبانی، تمام عالم هستی از خدای متعال و به سوی اوست و او مالک جهان هستی است؛ پس او حق ربوبیت تشریعی و قانون گذاری دارد. از نظر عقل سلیم نیز خالق متعال، بهترین قانون گذار است؛ زیرا دانای مطلق است و قانونش کاملترین و جامع ترین قانون است.
حقوق و تکالیف زن و تفاوت برخی از آنها با برخی حقوق و تکالیف مردان واقعیت هایی حکیمانه اند که دست تدبیر الهی، آن را به عنوان بخشی از نظام احسن وجود قرار داده است؛ از این رو، نه مکلف شدن مردان به تکالیف اختصاصی، دلیلی بر طفیلی قلمداد کردن زنان است و نه اعتبار برخی حقوق به تناسب همان تکالیف نشانه تبعیض بین زن و مرد و برتری دادن مرد بر زن است؛ توجه به این نکات، توهم ظالمانه و تبعیض آمیز بودن اختلافات حقوقی زن و مرد را در نظام حقوقی اسلام ریشه کن می سازد.
حضور آشکار و پنهان باورمندان جریان اجتماعی – فکری فمینیسم در صحنه های مختلف دینی، فکری و فرهنگی و سیاسی زمینه بروز پرسش های زیادی درباره مسائل مربوط به زنان شده است؛ توجه نکردن به مبانی فلسفی حقوق و تکالیف زن در اسلام (خواسته یا ناخواسته) سبب همراهی با این جریان خواهد شد و در نتیجه پیام دین در این حوزه تحریف می شود.
هدف این کتاب بررسی مبانی فلسفی حقوق و تکالیف زن در اسلام است تا بتواند پاسخ گوی بخشی از نیازهای فکری و نظری زن مسلمان در دنیای کنونی باشد؛ زیرا زن مسلمان از یک سو معتقد و وابسته به یک هویت دینی و غنی به نام اسلام است؛ از سوی دیگر در جهان پیشرفته کنونی زندگی می کند که بسیاری از مفاهیم تغییر نموده و جاذبه های جدیدی به وجود آورده است. از این رو دین باید ابهام و تردید را برطرف کند تا بنای افکار و باورهای مومنان بر پایه ای محکم استوار گردد و در برابر سیل شبهه ها پایدار بمانند. این اثر مبانی نظری و عقلی حقوق و تکالیف زن را به عنوان اساس و مبنای چرایی و حکمت ها بررسی می کند.

تفاوت دیه زن و مرد نیز چنین است؛ البته همیشه و همه جا دیه مرد بیشتر از زن نیست؛ اما سلسله ای ار ارزیابی ها در قرآن کریم مربوط به بدن است و دیه با بدنی تنظیم می شود که منشا اقتصادی بیشتر و قوی تری داشته باشد؛ چنان که در ارث چنین است؛ بنابراین چون مردها در مسائل اقتصادی معمولا بیشتر از زن ها بازدهی اقتصادی دارند و بیشترین هزینه زندگی هم بر دوش آن هاست، دیه آن ها نیز بیشتر است و این به معنای ارزشمندتر بودن مرد نیست؛ زیرا اصل دیه مربوط به ارزیابی روح نیست و نباید در مسائل انسان شناسی و عظمت زن و مرد، این عنوان مورد نقد و نقض قرار گیرد؛ زیرا معیار ارزیابی انسان در اسلام، دیه نیست تا تمایز زن و مرد به آن خلاصه شود و نیز معیار دیه در اسلام، ارزش معنوی انسان مقتول نیست؛ بلکه دیه صرفا بدلی مادی برابر بدن مادی است.
دیه، معادل جسمی انسان است و در آن مهم ترین شخصیت های اسلامی با ساده ترین افراد یکسانند؛ دیه مرجع تقلید، متخصص و مبتکر با دیه یک کارگر ساده، در اسلام یکی است؛ زیرا دیه عامل تعیین و ارزش نیست و تنها یک ابزار است؛ نمی توان گفت که اگر شخص متخصص از روی خطا کشته شود، دیه بیش تری نسبت به شخص بیکار دارد, …