گفتمان معاصر شماره ۴

گفتمان معاصر، عنوان سلسله‌نوشتارهایی است در تبیین کلیدی‌ترین مفاهیمی که مورد نیاز جامعه‌ی امروز ماست و در بیانات رهبر حکیم انقلاب اسلامی مورد توجه یا اشاره قرار گرفته است. این نوشتارها بر آن است که ترسیمی جامع، مستند، کوتاه و ساختارمند در باب این مفاهیم ارائه دهد تا تفسیری متقن و معتبر از این مفاهیم، پیش روی اندیشه‌ورزان و فعالان جبهه فکری انقلاب اسلامی قرار داشته باشد.
در کتاب «انقلاب عقلانی» که به نوعی مکمل مباحث گفتمان شماره 1(فلسفه انقلابی بودن) است؛ معنای ” عقلانی بودنِ انقلاب اسلامی” و به عبارتی دیگر، رابطه «انقلاب» با «عقلانیت» تبیین شده است. تبیین این رابطه، با کاوش در معنای «انقلاب عقلانی» صورت پذیرفته است. اصطلاحِ «انقلاب عقلانی» دربردارنده این معناست که انقلاب، انقلابیگری و گفتمان انقلاب اسلامی، عقلی بوده و از عقل ورزی نشأت گرفته است.
به نظر می‌رسد بسیاری از مقوّمات گفتمان انقلاب اسلامی، ذیل مفهوم عقلانیت اصیل و فطری قابل معنا است. به‌عبارت‌دیگر، در اصطلاحِ گفتمانِ انقلاب اسلامی، انقلاب حرکتی است که در سراسر آن، عقلانیت جاری و ساری است. بلکه انقلاب، عین عقلانیت و انقلابی‌مآبی عین عقل ورزی است و انقلاب اسلامی ایران نیز یک انقلاب عقلانی بوده و تمامی شئون آن از عقلانیت نشئت گرفته است. در واقع، این عقل و محاسبه عقلانی است که انقلاب و انقلابیگری را تجویز و توصیه می‌کند. بنابراین در این نوشتار، انقلاب اسلامی از حیث نسبت آن با مفهوم عقلانیت و مباحث پیرامون آن، بررسی شده و «انقلاب عقلانی» به عنوان اصطلاحِ واجد این معانی تبیین شده است.
رویکرد این اثر، تبیین، توسیع و امتداد مفهومی اندیشۀ رهبر معظم انقلاب اسلامی در موضوع فوق‌الذکر است. این تعمیم و بسط معنایی، عموماً در پرتوِ دیدگاه‌های معظم‌له و بنا به اقتضاء با مدد از دیدگاه‌های دیگر اندیشمندان انقلاب اسلامی و نیز استنباط‌ از اندیشه‌های ناب امامین انقلاب اسلامی صورت پذیرفته است.
چیستی عقلانیت، اسلام و عقلانیت، تمایز و تشابه عقلانیت اسلامی و عقلانیت مدرن، عقلانیت در رویداد انقلاب اسلامی، مراتب عقلانیت در گفتمان انقلاب اسلامی، عقلانیت در ابعاد گفتمان انقلاب اسلامی(مبانی، اهداف، اصول و روش‌ها)، عناوین فصول و بخشهای کتاب است. در انتهای کتاب نیز جمع‌بندی و نتیجه‌گیری آمده است و دلالتهایی در خور توجه از مباحث پیشین در این بخش، ارائه شده است؛ که خود می تواند مطلع مباحثات و پژوهشهای جدیدی در این زمینه باشد.