ابودحداح گرچه خواسته مرد شامی را اجابت می‌کند اما با دیدن غزاله، خود گرفتار عشق او می‌شود. غزاله با تمام زیبایی‌ها و نکات مثبت اخلاقی رازی سربه‌مُهر دارد که هیچ‌کس جز خود او و پدری که اکنون در خاک آرمیده است از آن خبر ندارد.
عشق غزاله در ابودحداحی که سال‌هاست زن و فرزندش را ازدست‌داده است کارگر میافتد و او تصمیم می‌گیرد برای رسیدن به غزاله، نخلستان زیبایش را بفروشد اما درست در لحظه‌ای که با خریداران مشغول چانه زدن برای فروش است، ماجرا پیچ می‌خورد و ابودحداح را در یک دوراهی سخت قرار می‌دهد. غزاله یا پیامبر خدا؟
رمان، در کنار یک ماجرای عاشقانه، به یکی از کرامات دینی نیز پرداخته است. ماجرای شفا یافتن فطرس. فطرس یکی از ملائک الهی بود که به خاطر سرپیچی از فرمان خداوند، بال‌هایش را از دست داد و به زمین سقوط می‌کند. نقطه اوج داستان، روبرو شدن او با خاندان پیامبر است.
«نخلستانی از فانوس» فقط عاشقانه‌ای تاریخی نیست. بلکه ماجرایی است پرکشش بر سر دین و دنیا. بر سر نقد و نسیه، بر سر عشق زمینی و عشق آسمانی است. ابودحداح در گیرودار تصمیم‌گیری برای انجام دادن شرط‌های سنگین غزاله، درمیابد اگر باغش را بفروشید چیزی را به دست می‌آورد که هر مسلمانی تمام عمر در آرزوی آن است؛ اما غزاله سم تردید را به جان ابودحداح می‌ریزد و او که تا دیروز عاشق پیامبر بود اکنون باید با عشقی دیگر که جنسی دیگر دارد، دست‌وپنجه نرم کند.
ماجرای شیث است که طمعش باعث می‌شود به خاطر تک نخلی در مدینه، هم‌نشینی با پیامبر را در بهشت رها کند و حتی هیچ ترسی هم از ناراحت کردن پیامبر نداشته باشد. ماجرای ابو حداد است که بعد از عمری تنهایی، اکنون‌که شریک دوباره زندگی‌اش را یافته است اما مجبور است پا روی خواسته‌اش بگذارد به امید آن‌که کار دیگری که می‌کند موردقبول پیامبر باشد.
نویسنده به مسئله سبک زندگی اسلامی نیز دقت کرده است و در نقاط گوناگون از آن بهره برده. مهم‌ترین آن مسئله ارتباط با همسایه و دوری از آزار رساندن به همسایگان است. شیث شخصیت منفی ماجرا که به خاطر تک‌درخت نخلش همه را به دنبال خود می‌کشد دائم همسایه‌اش عمران را آزار می‌دهد و حتی حرمت پیامبر(ص) را هم نگه نمی‌دارد و همین طمع‌کاری او، نخلستانش را به باد می‌دهد.
از نکات جالب‌توجه کتاب، استفاده نویسنده از فضاهای فانتزی در نوشتن داستان بوده است. البته در اینجا منظور از فانتزی صرفاً کپی‌برداری ناقص و درجه چندم از آثار خارجی نیست. بلکه نویسنده با استفاده از فضاهای دینی و ارجاعات درون دینی، سعی کرده است این واقعه را روایت کند. چنانکه در قرآن به فراوانی سخن از ملائک و فرشتگان و اجنه آمده است و نه‌تنها واقعی بودن آنها را گوشزد کرده بلکه ویژگی‌های آنها را نیز برای مخاطب بیان کرده است. ماجرای فطرس و شفاعت و نجات او علاوه بر جنبه‌های داستانی از جنبه‌های محتوایی نیز عظمت و بزرگی پیامبر رحمت و خاندان مطهرش را می‌رساند.
نکته مهم دیگر، طراحی جلد کتاب است. به علت آن‌که بهشت وعده داده با چشم ظاهری دیدنی نیست، در طول تاریخ هنرمندان مسلمان سعی فراوان کرده‌اند تا از طریق قلم خود شمّه‌ای از آن را به مخاطب نشان دهند. آنها با استفاده از تصاویر آبستره و رنگ‌های خاص مانند فیروزه‌ای و طلایی، سعی می‌کرده‌اند تصویری خلق کنند که نمایشگر بهشت باشد. طراح جلد کتاب نخلستانی از فانوس نیز آگاهانه از این جریان فکری بهره‌برداری کرده است و تصویر او همانند یک معما در پایان کتاب حل می‌شود.