قرآن کریم: رحلی با ترجمه و نکات تفسیری بر اساس المیزان

بی تردید ترجمه هر آیه از قرآن کریم ، نمود و جلوه تفسیر آن است ؛ یعنی هر مترجمی نخست به بررسی آیات می پردازد و به معنا و مفهوم آن پی می برد و اگر چندین احتمال معنایی در میان باشد ، با ابزاری که در اختیار دارد ، بهترین وجه را برمی گزیند و حاصل کار خویش را با نام ترجمه می نگارد. این است که گفته اند هر ترجمه ای مسوق به تفسیر است و ترجمه و تفسیر ، اجمال و تفصیل یک حقیقت اند.پس صحت و اتقان ترجمه قرآن ، در گرو تفسیر درست آن است.این اصل منطقی موجب شده که در ترجمه حاضر ، تفسیر گران سنگ المیزان مبنا قرار داده شود.

تفسیری که به حق در عالم اسلام بی نظیر است و مؤلف آن ، حضرت علامه طباطبایی ، در علوم و معارف الهی و فلسفه اسلامی بی بدیل و در فقه و اصول و حدیث و علوم ادبی و اجتماعی دانشمندی توانا و سرآمد بوده است.ترجمه های تحت اللفظی که مشکل نادیده گرفتن دستور زبان فارسی و ارائه جملاتی با ترکیب ناهمگون را دارند.از طرفی ترجمه های جدیدتر که به زبان امروزی نگاشته شده اند نیز ، چون برای شکل گیری ترکیب درست جملات از پرانتزها و قلابهای زیادی استفاده کرده اند ، باعث مخدوش شدن پیوستگی ترجمه و ایجاد توهم نارسایی معنایی آیات قرآن در ذهن مخاطب شده اند.

اگر ترجمه را به «برگردان متنی به زبان دیگر» ترجمه کنیم ، مهمترین اصل آن است که همه معانی مندرج در زبان مبدأ بی آنکه از آن کاسته شود یا بر آن افزوده گردد ، در قالب زبان مبدأ ارائه شود.بنابراین ترجمه برابر و وفادار آنست که هر نکته و مطلبی را که می توان از متن استفاده کرد ، عرضه کند.به عبارت دیگر ترجمه باید حقایقی را که قرآن کریم با اتکا به قرائن داخلی و پیوسته به آنها اشاره دارد را نمایان سازد.«ترجمه قرآن بر اساس المیزان» تا حدودی این مسیر را پیموده است.

اصول مورد نظر در این ترجمه :1 – این ترجمه ، اگر چه معنایی و محتوایی است ؛ ولی این موجب نشده که در برگردان واژه ها و جمله ها مساحمه ای روا شمرده شود.2 – نه تنها در برابر هر واژه ای معادلی نهاده شده ، بلکه سعی بسیار شده بلکه سعی بسیار شده که حتی در برابر حرکات و اعراب کلمات که گویای معنایی خاص بوده ، نیز معادلی آورده و به گونه ای مفاد آن منعکس شود.3 – همسانی ترجمه واژه ها و جمله های همسان یک اصل است ؛ ولی چه بسا اختلاف سیاق آیات و ارتباط جمله ها و سایر قرائن کلامی اقتضا کرده است که کلمات مشابه و جمله های همسان ، ترجمه ای برابر نداشته باشند.4 – گویایی و رسایی در این ترجمه از اصول مهم می باشد.5 – همانگونه که قرآن بر زبان عموم مردم نازل شده ، در این ترجمه بر این شیوه تأکید شده است.این ترجمه این دغدغه را داشته که المیزان مهمترین تفسیر جهان اسلام است و دریایی از معارف الهی را در خود جای داده است که هر موجی از آن معرفتی را به سوی تشنگان معارف به ارمغان می آورد.