واژه نامه سه زبانه معماری اسلامی

معماری در طول تاریخ مکان زندگی انسان بوده است. از این رو، واژه های معماری در همه زبان ها بخشی مهم از مجموعه واژگان زبان را تشکیل می دهد. پیداست که هرچه فعالیت معماری در جامعه ای گسترده تر و پررونق تر باشد و هرچه اهمیت معماری در نزد اهل زبان افزون تر، زبان آنان از نظر معماری غنی تر است. جامعه های اسلامی در سرتاسر جهان اسلام تا پیش از دوران جدید از فعال ترین جوامع انسانی در تاریخ بوده اند. از این رو، زبان های اصلی جهان اسلام عربی و فارسی و ترکی از نظر معماری بسیار غنی است. در این میان، زبان فارسی نقشی مهم ایفا کرده؛ آن چنان که بسیاری از واژه های فارسی به زبان های دیگر جهان اسلام و حتی به زبان های اروپایی راه یافته است.
مجموعه ای که در پیش رو دارید حاصل تلاشی اولیه برای فراهم آوردن برابر های واژه های معماری تاریخی ایران به زبان های عربی و انگلیسی است. تهیه کنندگان در این کار علاوه بر تجربه شخصی، از لغت نامه های عمومی و تخصصی در زبان های یادشده بهره گرفته اند (از جمله: پرویز مرزبان و حبیب معروف، فرهنگ مصور هنرهای تجسمی، تهران، سروش، 1380). فهرست واژه های فارسی با استفاده از واژه نامه گنج نامه، فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران تهیه شده است.
بسیاری از واژه های تخصصی بدون ذکر مثال به درستی فهم نمی شود. همچنین هر اصطلاح فارسی ممکن است به معانی متعددی به کار رود که در واژه نامه دقیق باید آن معنا به نحوی مشخص شود. بنا براین، این واژه نامه آن گاه کامل خواهد شد که با توضیح معانی و نیز تصویر همراه گردد. افزون بر این، بسیاری از اصطلاحات معماری ایرانی و اسلامی در زبان های دیگر برابر ندارد و ناگزیر از نزدیک ترین واژه در آن زبان ها استفاده شده است.