نامه ها و فرمایشات امام زمان(عج)

مجموعه کامل نامه ها و فرمایشات امام زمان(عج) در عصر غیبت صغری

همان‌طور که می‌دانید در دوران غیبت صغرای امام زمان (عج) آن حضرت با چهار نائب خاص خود در ارتباط بودند و بیشتر از راه نامه (توقیع)‌ با همدیگر مراوده داشته‌اند. گفتنی است توقیعات امام زمان، اصطلاحی در فرهنگ شیعی است به معنای مکاتبات و منشورهای امام زمان(عج). این واژه درباره احادیث غیرمکتوب آن حضرت نیز به کار رفته است؛ چنانچه «شیخ صدوق» در کتاب «کمال‌الدین و اتمام‌النعمه» برخی از سخنان حضرت را در بخش توقیعات آورده است. علاوه بر آن، برخی سخنان خاص نایبان آن حضرت نیز در محدوده توقیعات ذکر شده است.
در کتاب کمال‌الدین در فصل توقیعات، ۴۹ توقیع و یک دعا از امام زمان (عج) نقل شده است. کتاب الغیبه نیز ۴۳ توقیع و خبر نقل کرده است؛ از این ۴۳ توقیع، ۱۲ عدد را شیخ صدوق عیناً در کمال‌الدین آورده است. بنابراین مجموع توقیعات غیرتکراری در این دو کتاب ۸۰ عدد است.
شایان ذکر است که کمال‌الدین و الغیبه هر دو از منشورات کتاب جمکران‌اند.
آن‌گونه که علی‌اصغر رضوانی در کتاب خود «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» (از دیگر منشورات کتاب جمکران) گفته است، درباره طول زمانی غیبت صغری دو نظریه وجود دارد؛ اولین نظریه آن است که شروع غیبت صغری را از تولد امام زمان(عج) می‌دانند که می‌شود ۷۴ سال؛ دومین نظریه نیز آن است که شروع غیبت صغری را از شهادت امام حسن عسکری دانسته‌اند که می‌شود ۶۹ سال.
هر آنچه از فرمایش‌ها و نامه‌هایی که تمام این سال‌ها از سوی آن امام همام به دست رسیده است، به همت محقق و مترجم ارجمند جناب «محمدتقی اکبرنژاد» گردآوردی شده و در مجموعه‌ای کامل «نامه‌ها و فرمایشات امام زمان(عج) در عصر غیبت صغری» از سوی انتشارات کتاب جمکران به چاپ رسیده است.
این نامه خطاب حضرت (عج) به شیعیان و نایبان ایشان بوده است و جناب اکبرنژاد برای این مجموعه از متون کهن و مجامع روایی بهره برده است که می‌توان از مهم‌ترینِ این منابع به کتاب‌های ذیل اشاره کرد:
بحارالانوار، الخرائج و الجرائح، کمال‌الدین و تمام‌النعمه، الامالی و الغیبه شیخ طوسی، مستدرک‌الوسایل و الاحتجاج.
نظر به قوت این منابع می‌توان اطمینان داشت که هر آنچه بوده ذکر شده و منابع آن صحت‌یابی شده است.
اما آنچه درباره این نامه‌ها اهمیت دارد صدور آن از سوی امام حاضر و ناظر، و محتوای این نامه‌هاست‌.
این نامه‌ها شامل مهم‌ترین ایده‌‏های شیعی در تبیین مشروعیت و شرایط امامت و نیابت است و به حادثه‌ها و ماجراهای عصر غیبت صغری اشاره دارد. در این نامه‌ها و فرمایشات، آنان که به قصد فریب، ادعاهایی دروغین داشته‌اند، رسوا شده‏‌اند و برای علمای راستین شیعه نیز دعا شده است. در نامه‌ها توصیه‏‌ها و رهنمودهایی به جامعه شیعه و علمای شیعه نیز آمده است و گفتارهایی درباره نواب اربعه بیان شده است.
در بعضی از نامه‏‌ها شاهد پاسخ‌های امام مهدی (عج) به شبهه‌ها و اشکال‌های فقهی، کلامی و عقیدتی نیز هستیم.
و البته سخنانی که حضرت در طلیعه ظهور بر زبان جاری خواهند ساخت نیز در کنار نامه‌ها در کتاب یادشده آمده شده است. از دیگر موضوعات این کتاب دعاها و زیارت‌هایی است که از سوی حضرت صادر شده‌اند.
از ده فصل این کتاب شش فصل به نامه‌ها اختصاص دارد و از بخش هفتم تا دهم این نیز به کرامت‌ها و معجزه‌ها و دیدارهای صورت‌گرفته امام زمان (عج) پرداخته است.