مقابر: تحقیقی پیرامون مقابر انبیاء بنی‌اسرائیل در ایران به انضمام سایر مقابر موجود

نویسندۀ کتاب مقابر، در یادداشتی کوتاه به معرفی اثر در دست انتشار خود پرداخته‌است:

«اگر از جنبه‌های معنوی، پیرامون وجود مقابر پیامبران در ایران و پایداری‌شان تاکنون صرف نظر کنیم، در بررسی‌های انجام شده در این زمینه با دو پرسش کلیدی مواجه بودیم:

در ابتدا چرایی جغرافیایی موضوع مطرح بود و اینکه علت حضور پیامبران در خاک ایران – در حالی که اکثریت این پیامبران از قوم بنی‌اسرائیل و فرستاده شده برای هدایت این قوم بودند- چه بوده‌است؟ برای رسیدن به پاسخ، چراییِ تاریخی موضوع اهمیت پیدا کرد چرا که نیازمند داده‌ها و اطلاعات تاریخی بودیم.

در ابتدا منابعی که برای اولین بار نام این بزرگان را در خود ذکر کرده بود، مطالعه کردیم که این منابع شامل بخش عهد عتیق از کتاب مقدس و سپس قرآن کریم بود و با توجه به رویکرد تاریخی عهد عتیق و اطلاعات مندرج در آن دریافتیم که اکثریت این پیامبران در منطقۀ میان‌رودان، سرزمین فلسطین و اردن می‌زیسته‌اند.

در کتاب مقدس اشارات متعددی به سرزمین پارس (ایران) شده‌است که عمده مطالب ذکر شده مربوط به دوران هخامنشیان و دورۀ اسارت دوم یهودیان در بابل است که در نهایت با تصرف بابل توسط کوروش هخامنشی و آزادی یهودیان، بسیاری از آنان به ایران آمده و در این خاک اقامت گزیدند. از اسارت اول یهودیان که در نتیجۀ حمله آشوریان به سرزمین مقدس و آوارگی یهودیان بود، نیز در منابعی یاد شده و ذکرِ آن رفته که عده‌ای روانۀ سرزمین‌های شرقی بویژه ایران شده‌اند.

در مرحله بعد و در راستای رسیدن به پاسخ به پرسش کلیدی دوم به سراغ سایر منابع که شامل کتب تفسیری پیرامون عهد عتیق و قرآن کریم و همچنین احادیث و روایات بود رفتیم و در نهایت نوشته‌های مورخان و سیاحان را بررسی کردیم تا بدانیم از چه دوره‌ای و در چه شرایطی این بناها بوجود آمده‌اند و آیا در گذشته انتساب این مقابر به افراد مدفون در آن نیز همانند امروزه بوده یا احتمال همنامی فرد مدفون با یک پیامبر موجب این مسئله شده و چرا برای برخی پیامبران مقابر متعددی در بیش از یک نقطه ذکر شده- چنانکه برای حضرت ایوب و حضرت دانیال 4 مقبره و برای حضرت جرجیس 3 مقبره در استان‌های مختلف وجود دارد- و نسب‌نامه های موجود در مقابر دلیل مناسب و کافی برای نسبت دادن این مقابر به آن پیامبر خاص هست یا خیر؟

اگرچه شرایط موجود در کشور به علت وجود ویروس کرونا و تعطیلی کتابخانه‌ها بر کیفیت تحقیق بسیار تأثیرگذار بود و شرایط انجام تحقیقات میدانی با توجه به گستردگی و تعدد مقابر که شامل 47 مقبره در 15 استان کشور بود، فراهم نبود، اما تا حد امکان سعی بر آن شد تا به چرایی‌های مطرح شده پاسخ داده شود و هر کدام از مقابری که صحت انتسابشان محل شک و تردید است، می‌تواند موضوع یک تحقیق منحصر به فرد برای پژوهشگران بعدی باشد.»