استاد ما

یکی از اقدامات شایسته‌ای که می‌تواند نقشی مهم در معرفی اندیشه و سیرۀ استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر داشته باشد، نشر و ترجمۀ آثار شاگردان آن شهید والامقام است که برای ادای دین به استاد خود قلم زده و دیده‌ها و دریافت‌های خود از او را برای نسل‌های بعد روایت کرده‌اند.

در این میان یکی از برجسته‌ترین شاگردان شهید صدر، یعنی آیت‌الله سید کاظم حائری در جلد اول از بخش دوم تقریرات درس اصول شهید صدر که با نام «مباحث الأصول» به چاپ رسیده است به این مهم همت گمارد و در شرحی کوتاه به تبیینی مختصر و درعین‌حال جامع و دقیق از اندیشه و زندگی شهید صدر پرداخت.

این مقدمه سپس به طور مستقل، با ویرایش جدید و با نام الشهید الصدر؛‌ سموّ الذات و سموّ الموقف به چاپ رسید.

«استاد ما»، ترجمۀ کتاب الشهید الصدر؛‌ سموّ الذات و سموّ الموقف است که همراه آن، دوازده نامۀ شهید صدر به آیت‌الله سید کاظم حائری نیز ترجمه و برای اولین بار منتشر شده است. آنچه در این نامه‌ها آمده از شدت و نوع ارتباط آیت‌الله‌العظمی صدر با شاگردانش، به‌ویژه آیت‌الله حائری نشان دارد؛ افزون‌براین، توجه به ظرایف این نامه‌ها می‌تواند مطالبی مهم از سیرۀ استاد شهید و فعالیت‌های ایشان به‌دست دهد.

همچنین آیت‌الله حائری در سال ١٣٨۴ش در گفت‌وگویی ویژه با واحد پژوهش پژوهشگاه شهید صدر، به ابعادی دیگر از زندگی استاد خود پرداخت. این مصاحبه نیز با توجه به مباحث ارزشمند آن، ترجمه و به این کتاب افزوده شد. افزون‌براین ایشان در پیامی به نشست «طلایه‌داران صلح و وحدت اسلامی» در سال ١٣٩٧ش به بیان جنبه‌های تقریبی و وحدت‌آفرین اندیشه و سیرۀ شهید صدر پرداخت که نظر به اهمیت موضوع به این کتاب افزوده شد.

آیت‌الله سید کاظم حائری در این کتاب ابتدا به معرفی خاندان شهید صدر می‌پردازد که همگی از قله‌های علم و فقاهت و پارسایی و فضیلت بودند، سپس در فصل دوم کتاب نگاهی گذرا بر زندگی شهید صدر می‌اندازد و وقایع مهم زندگی شخصی و علمی ایشان را بیان می‌کند. نویسنده در فصل سوم خاطرات خود از ایشان را بیان می‌کند و در فصل چهارم به بُعد علمی استاد خود می‌پردازد که با توجه به جایگاه ایشان نزد شهید صدر که می‌توان ایشان را برجسته‌ترین شاگرد شهید دانست،‌ اهمیت این معرفی و تحلیل‌ها را دو چندان می‌کند.

همچنین نویسنده در دو فصل پنجم و ششم این کتاب، برخی فعالیت‌های سیاسی‌اجتماعی شهید صدر موردبررسی قرار می‌دهد که مهم‌ترین آنها مشارکت ایشان در راه‌اندازی یا راهبری جماعةالعلما، حزب‌الدعوه، و برنامه‌ریزی مدون مرجعیت موضوعی برای به‌دست‌گرفتن رهبری امت است که تنها سند مکتوب درباره این موضوع دست‌نوشته‌هایی است که میان آیت‌الله حائری و شهید صدر ردوبدل شده و در فصل ششم این کتاب انعکاس یافته است.