معاد: طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن

کتاب «طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن» که حاصل پیاده‌سازی سخنرانی‌های آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در ماه مبارک رمضان سال ۱۳۵۳ه.ش بود، جایگاه ویژه‌ای در شناخت نگاه ایشان به اسلام و خوانش اجتهادی، نظام‌مند و مکتبی از بنیادی‌ترین موضوعات آن پیدا کرد و رفته رفته جلسات تدریس و مباحثه آن در میان نخبگان انقلابی حوزوی و دانشگاهی و حتی محافل عمومی مذهبی شکل گرفت.

ایمان، توحید، نبوت و ولایت چهار موضوعی بودند که در این سلسله‌سخنرانی‌ها با رویکردی بدیع و منسجم مورد بحث قرار گرفته ‌بود، و علاوه بر تبیین کلّی مبانی اندیشه اسلامی، بن مایه های فکری مکتب امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی را نیز به خوبی نشان می داد. اما در پایان کتاب، حلاوتی که خواننده از مطالعه‌ی این کتاب در جان خود احساس می‌کرد، با یک حسرت عمیق همراه می‌شد؛ حسرتی ناشی از جای خالی مبحث معاد در انتهای این کتاب که با وجود آنکه رهبر معظم انقلاب در یکی از همین جلسات وعده‌ی بحث پیرامون این موضوع را نیز می‌دهند اما فرصت تحقق بخشیدن به این وعده را نمی‌یابند. و این حسرت و احساس نیاز بود که انگیزه تدوین این کتاب شد.

رهبر فرزانه‌ی انقلاب در مجال‌های مختلفی تا به امروز، مبحث معاد را به صورت پراکنده مورد اشاره قرار داده‌اند، لذا لازم بود با در کنار هم قرار دادن مباحث به قالبی دست یافت که بتواند در امتداد کتاب «طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن» قرار بگیرد.

نگاه تدوین کنندگان این اثر، تتمیم کتاب طرح کلّی و باز سازی بخش معاد این کتاب بوده است، لذا اگرچه به اقتضای چنین پژوهشی برخی از تفاوت‌ها در زاویه‌ی ورود و پرداخت به مباحث و تغییرات مربوط به لحن و بیان رهبر معظم انقلاب، با اصل کتاب طرح کلّی اندیشه اسلامی غیر قابل انکار است ولی برای خواننده محترم، نسبت محتوایی این اثر با محتوای ارائه شده در کتاب «طرح کلی اندیشه‌ی اسلامی در قرآن» به دلیل انسجام فکری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای کاملاً مشهود خواهد بود.