مجموعه آثار ۴: معرفت شناسی

معرفت‌شناسى یكى از مهم‌ترین مباحث فلسفه است و از آغاز ظهور فلسفه در یونان، بحث‌هاى مربوط به این حوزه مورد توجه اندیشمندان بوده است. امروزه نیز فیلسوفان تحلیلى با غفلت از مباحث مابعدالطبیعه، به شدت درگیر مسائل اساسى معرفت‌شناسى هستند. هر چند فیلسوفان اسلامى در بحث‌هاى خود، از اندیشه‌هاى فیلسوفان یونان تأثیر پذیرفته‌اند، اما در مباحث معرفت‌شناسى، بیشتر تابع مبانىِ هستى‌شناسىِ خود هستند.

در عصر حاضر، با نگارش «اصول فلسفه و روش رئالیسم»، براى نخستین‌بار، معرفت‌شناسى در فلسفه اسلامى استقلال خود را بازیافت و برخى مباحث جدید معرفت‌شناسى مورد بررسى‌هاى فلسفى قرار گرفت.

محمدتقى جعفرى نیز از جمله متفكرانى است كه به ضرورت طرح مباحث معرفت‌شناسى توجه ویژه‌اى داشته، از این‌رو، در بسیارى از آثار خود به بحث درباره برخى مسائل معرفت‌شناسى پرداخت كه مى‌توان به برخى سخنرانى‌هاى وى در دهه 40 شمسى در حوزه معرفت‌شناسى اشاره كرد. او حتى در «تفسیر و نقد و تحلیل مثنوى» نیز از طرح مباحث مربوط به معرفت‌شناسى غافل نماند. نخستین اثر ایشان در این حوزه، كتاب «شناخت از دیدگاه علمى و قرآن» است كه در اوایل دهه 60 شمسى، هم به طور مستقل و هم در مجلدات 6، 7 و 8 از مجموعه «ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه» منتشر شد. علاوه بر این، در خلال سال‌هایى كه وى به ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه اهتمام داشت، دوباره به طرح برخى مسائل معرفت‌شناسى توجه كرد.

اثر حاضر شامل موضوعاتى است كه استاد جعفرى در باب معرفت‌شناسى مطالبى را مطرح كرده است كه عبارتند از :

1ـ شناخت از دیدگاه علمى و قرآن

2ـ ارزشیابى علم و معرفت

3ـ تحقیقى در فلسفه علم