مقالاتی از اندیشه‌نامه‌ی انقلاب اسلامی

انقلاب اسلامی ایران سرآغاز مطرح شدن اندیشه‌ی جدیدی در دوران معاصر بود. اندیشه‌ای مبتنی بر و برخاسته از اسلام ناب محمدی(ص) که در تفکر عالمان ربّانی و مجاهد ریشه داشت و در حیات امّت اسلامی، سرلوحه و الهام‌بخش حرکت انقلابی و بیداری جهان اسلام گردید. بنیانگذار انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) نخستین تبیین‌کننده‌ی این اندیشه است که پایه‌ها و اصول آن را در آثار خود ارائه کرد و به‌خصوص در دوره‌ی ده ساله‌ی رهبری پربرکت خود، به بسط آن پرداخت و سپس ارتقا و تعمیق این اندیشه در بیانات و دیدگاه‌های حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظلّه‌العالی) تحقق و تبلور یافت. تبیین ابعاد مختلف این اندیشه و بررسی خطوط فکری انقلاب اسلامی، به منظور ترسیم مواضع فکری آن و اصلاح کژفهمی‌ها و دفع تحریفهای احتمالی، همواره نیازی فوری و ضرورتی انکارناپذیر تلقی میشده است؛ چنان‌که حضرت امام خمینی(ره) تصریح کرده‌اند که اگر معارف انقلاب اسلامی به‌طور صحیح به نسل آینده منتقل نشود، به انحراف کشیده شده و دشمنان نیز به تحریف آن دامن خواهند زد و نیز حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای‌(مدظلّه‌العالی) تلاش محققان صاحب صلاحیّت برای تدوین «تفکّر انقلاب» را نیازی ضروری دانسته‌اند.

ازاین‌رو در مؤسسه‌ی پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، پس از تأملات و رایزنی‌های فراوان، طرحی به‌عنوان تولید و تدوین “اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی” ارائه شد و بعد از بررسی‌های لازم و حَکّ‌واصلاح، به تصویب شورای سیاستگذاری طرح رسید. نخستین گام، تشکیل شورای علمی این طرح بود که با ترکیبی از اساتید، محققان و مؤلفان شاخه‌های مختلف علمی شکل گرفت و فرایندهای مراحل مختلف طرح، بررسی و مشخص شد.

مطالعه و مشورت برای مدخل‌گزینی، بررسی و تدوین شناسنامه‌های مقالات به‌عنوان چهارچوب مباحث آنها، تشکیل پرونده‌های علمیِ مقالات بر اساس محورهای شناسنامه‌ها، مؤلف‌یابی، تألیف و ارزیابی تخصصی مقالات، بررسی علمی و تخصصی هر یک از مقالات در شورای علمی در دو مرحله، کنترل منابع، نهایی‌سازی مقالات توسط مسئولان علمی و بالاخره بررسی دقیق و گاه چندباره‌‌ی هر مقاله توسط مدیر علمی و نیز بازبینی نهایی و ویرایش، سرفصلهای مهم اقداماتی است که هر کدام بر اساس ضوابط و چهارچوب‌هایی که پیشاپیش با استفاده از تجربه‌های مشابه و تأمّلات و تدقیقات عمیق تهیه شده بود، صورت پذیرفت.

هدف اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی، ارائه‌ی مجموعه‌ای مکتوب از مقالات علمی و پژوهشی است که خطوط فکری و مواضع نظری انقلاب اسلامی را بر اساس دیدگاه‌های حضرت امام خمینی(ره) و حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظلّه‌العالی) به‌گونه‌ای جامع و در تراز آثار دانشنامه‌ای تبیین کند. مخاطبان این مجموعه، نخبگان و فرهیختگان‌اند؛ به‌ویژه جوانان فرهیخته‌ی‌ دانشگاهی و حوزوی که درصدد تعمیق نظام‌واره‌ی اندیشه‌ی خود ذیل اندیشه‌ی انقلاب اسلامی میباشند.

رعایت “اختصار”، “اتقان” و “استناد” دانشنامه‌ای، رویکرد توصیفی-تحلیلی، عدم تحمیل پیش‌فرضی خاص به اندیشه‌ها، استناد به منابع مبیِّن و مفسّر از متفکران انقلاب اسلامی؛ همچون شهید مطهری و شهید بهشتی، و استفاده از منابع تخصصی برای تبیین و مقایسه و نیز پرداختن به پاسخ شبهات مهم و مطرح در ضمن تبیین‌ها و تحلیل‌ها، ویژگیها و اصولی است که در مقالات لحاظ شده است.
دشواریهای فراهم آوردن چنین اثری، بر کسانی که دست‌اندرکار آثار مشابه بوده‌اند، پوشیده نیست. به‌ویژه اثری که درصدد استخراج، تنقیح و تدوین اندیشه‌‌ی قویم و جامعِ انقلاب اسلامی از میان برداشتها و خوانش‌های ناقص، نارسا و یا انحرافی و حتّی گاه منتسب به انقلاب باشد.

از جلب همکاری صاحب‌نظران و اندیشمندانِ مبرّز و آشنا با عمق اندیشه‌های رهبران فکری انقلاب -‌که غالباً مشغله‌های پژوهشی و علمی فراوان دارند- گرفته تا تنقیح و دستیابی به نظر معتبر و موجّهی که مستند به بیانات و دیدگاه‌های آن بزرگواران باشد و بتواند ترسیم جامع و درعینِ‌حال چکیده‌ای را درباره‌ی موضوعات متنوع اجتماعی، فکری، سیاسی، اقتصادی، تاریخی و… ارائه دهد، برخی از این دشواریها بوده است.

“اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی” دارای 102 مدخل اصلی است که به تبیین ابعاد مختلف مواضع فکری، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و… انقلاب اسلامی می‌پردازد. از این تعداد، مقالاتِ 15 عنوان از مداخل در کتاب حاضر با عنوان جلد اول «مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی» منتشر میشود تا درعینِ‌حال فرصتی برای دریافت نظرات و دیدگاه‌های صاحب‌نظران هم فراهم شده باشد.