مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما

کتاب حاضر، ترجمه‌ای است از مدخل «فیلم»، نوشتة تامس السیسو وا. پوپ، در دانشنامة زبان و زبان‌شناختی به اضافه یادداشتهایی که برخی از اصطلاحات به‌ویژه زبان‌شناختی ـ داخل متن را توضیح می‌دهد. آنچه در این مجموعه آمده است مروری است تاریخی ـ تحلیلی بر مطالعات زبان‌شناختی و نشانه‌شناختی سینما در غرب، و عمدتا‌ً اروپا. گفتنی است دو شاخة احیاشده زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی نیز تقریبا‌ً هم‌زمان با مطرح شدن این مباحث، ظهوری موفق و چشم‌‌گیر داشتند. بی‌شک نام اندیشمندان بزرگی چون فردینان دوسوسور، و به طور کلی ساختارگرایان اروپایی، رومن یاکوبسن و صورت‌گرایان روس و پیروان آنها در این میان جاودانه می‌درخشند. هم‌زمانی، تصادف و مقارنت این دو رویداد باعث شد مطالعات زبان‌شناختی و نشانه‌شناختی، به‌ویژه رویکرد ساختارگرایی، تأثیر به سزایی بر مطالعات نظری فیلم و سینما بگذارد. در واقع مجموعه کنونی بازتاب این برخورد، هم‌زمانی و اندرک‍ُنش است. در هر کجای کتاب به نظر آمده اصطلاحی از زبان‌شناسی یا نشانه‌شناسی وارد مطالعات سینمایی شده است، در پانویس به شرح آن پرداخته شده است. اما به نقد و بررسی آراء اندیشمندان اشاره نشده است. در کتاب حاضر، مطالعات زبان‌شناختی و نشانه‌شناختی سینما به سه دوره تقسیم شده است. در مرحله نخستین سینما را فاقد نظام زبان و فقط دارای قوه ناطقه / لانگاژ یا به عبارت بهتر «قوة فیلمی» دانستند. و یک‌بار قائل به نظام زبان یا «لانگ» برای سینما شدند، اما در مرحله سوم از رویکرد دیگر زبان‌شناختی دستور زایشی، دستور شناختی، معنی‌شناسی، کاربردشناسی، تحلیل متن، تحلیل گفتمان و مواردی از این دست در مطالعات سینما بهره گرفتند. و در پایان به پیوستار اشاره می‌شود که از طرف پیش نمونه نشر مطلق و در سوی دیگر پیشین نمونه شعر مطلق قرار دارد. این کتاب مروری است تاریخی در حوزه زبان‌شناختی و نشانه‌شناختی در مطالعات سینمایی که برای علاقه‌مندان به مطالعات جدی سینما جدی می‌نماید.