شب گرفتن ماه

نمای نزدیک:«شب گرفتن ماه» عنوان کتابی است که محمدرضا سرشار از تلخیص کتاب «بسی رنج بردم» ساتم الوغ زاده، نویسنده مشهور تاجیک، برای نوجوانان به دست داده است. این کتاب، داستانی شیرین و دلکش از زندگی حکیم ابوالقاسم فردوسی، داستان‌سرا و شاعر نامدار ایرانی قرن چهارم هجری قمری و سراینده میراث جاویدان زبان و ادب فارسی، شاهنامه روایت می‌کند. این اثر از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، به عنوان یکی از کتاب‌های برگزیده سال جمهوری اسلامی ایران معرفی و از نویسنده آن تقدیر شد و بعدها سرشار این کتاب را برای نوجوانان ایرانی به فارسی برگرداند.
ابوالقاسم فردوسی با همسرش «فاطمه بانو»، پسر 22 ساله‌اش «هوشنگ» و دختربچه هشت‌ ساله‌اش «منیژه»، در باژ، زندگی می‌کرد. پدر و مادر فردوسی، چند سال پیش از دنیا رفته بودند و او در خلوت خود سرگرم آفرینش شاهکار بزرگ خویش بود. او داستان‌های باستانی را که از قعر تاریک عصرها سر برآورده و از یاد به یاد و نسل به نسل منتقل شده همچون دانه‌های الماس و جواهر تراش می‌داد و از آن‌ها گردنبندی زیبا و گرانبها می‌ساخت.
فردوسی در زمان حکومت حاکمی ستمگر با نام «مهران» زندگی می‌کرد. مهران بر مردم روستا و از جمله فردوسی خراج سنگینی را تحمیل کرده بود اما زمانی که با سروده‌های فردوسی آشنا و متوجه شد که فردوسی بدون چشمداشت مادی این ابیات را سروده، نصف خراج را به او بخشید. در این داستان می‌بینیم که پس از مهران، نوبت به حکومت حسین قتیب و از آن پس محمود سبکتکین می‌رسد.
سلطان محمود از آن‌جایی که با سروده‌های فردوسی مخالف بود، با آن که به فردوسی وعده دادن صله داده بود، از این کار سرباز زد. تا این که پس از مرگ فردوسی، خواب دید او در باغ بهشت سیر می‌کند و وقتی علت را جویا شد فردوسی در جواب گفت: علت آن، سرودن یک بیت است و آن بیت این است «جهان را بلندی و پستی تویی/ ندانم چه‌ای هرچه هستی تویی». سلطان محمود پس از این خواب، دستور می‌دهد که 40 هزار دینار به خانواده فردوسی بدهند اما آن‌ها از پذیرفتن صله خودداری می‌کنند.